Τα παραρτήματα Ρομά αποτελούν τη μετεξέλιξη των Ιατροκοινωνικών Κέντρων* που ξεκίνησαν να συστήνονται σε λίγους Δήμους από το 2005 με χρηματοδότηση από το τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Γ’ ΚΠΣ). Τη χρηματοδοτική περίοδο του ΕΣΠΑ 2007-2013 μετονομάστηκαν σε Κέντρα Στήριξης Ρομά κι Ευπαθών Ομάδων εστιάζοντας στις πολιτικές απασχόλησης κι εκπαίδευσης εγκαταλείποντας το ιατροκεντρικό μοντέλο παρέμβασης για τις κοινότητες των Ρομά. Τα 27 Κέντρα Στήριξης, που λειτούργησαν στην επικράτεια, εντάχθηκαν στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανάπτυξη ανθρωπίνου Δυναμικού» και συγκεκριμένα στο Άξονα προτεραιότητας 4 :«Πλήρη ένταξη του συνόλου του Ανθρωπίνου Δυναμικού σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών» με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
Η συγκεκριμένη πράξη είχε ως στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης και προώθησης στην απασχόληση ατόμων ευπαθών κοινωνικών ομάδων που βιώνουν πολλαπλό κοινωνικό αποκλεισμό και ζουν υπό συνθήκες διαβίωσης μη αποδεκτές (διαβίωση στα όρια ή κάτω από τα όρια της φτώχειας). Προτεραιότητα δόθηκε στην ομάδα στόχο των Ρομά. Η ένταξη της συγκεκριμένης πράξη αποτέλεσε μέρος της ενιαίας Εθνικής Στρατηγικής για τους Ρομά. Συγκεκριμένα, η πράξη στόχευε στην εξατομικευμένη και μακροπρόθεσμη προσέγγιση, αρχικά χαρτογραφώντας τα απαραίτητα βήματα για την πορεία του ωφελουμένου προς την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση και στη συνέχεια υποστηρίζοντας και παρακολουθώντας τη διαδικασία ένταξης. Οι φορείς οι οποίοι επιλεχθήκαν είχαν όλοι την απαιτούμενη τριετή εμπειρία.
Τα 27 Κέντρα Στήριξης Ρομά κι Ευπαθών Ομάδων ήταν οι μοναδικές δομές που πέρασαν αυτούσιες στην πράξη «Κέντρα Κοινότητας» τη χρηματοδοτική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020 με την διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας και μεταφοράς προσωπικού από ΝΠΙΔ ή ΝΠΔΔ στις Κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων για τον σκοπό της υλοποίηση της πράξης Κέντρα Κοινότητας ως παραρτήματα ΡΟΜΑ. Σε πολλούς Δήμους που λειτουργούσαν ήδη, Ο ρόλος τους αποτέλεσε «κλειδί» στην οργάνωση και εύρυθμη λειτουργία των Κέντρων Κοινότητας καθώς συμμετείχαν στο σχεδιασμό των δομών και αντιμετώπισαν χρονικά την έναρξη της καθολικής εφαρμογής του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (πρώην ΚΕΑ) πλην των Δήμων που λειτούργησαν το πρόγραμμα πιλοτικά.
Σήμερα μετρούν συνολικά 49 δομές που είτε είναι χωροθετημένες ως αυτόνομα παραρτήματα, είτε συστεγάζονται με τα κέντρα κοινότητας. Εστιάζουν στην κοινωνική υποστήριξη και στην ανάπτυξη δράσεων ενάντια στο κοινωνικό αποκλεισμό της ομάδας στόχου Ρομά. Συνεργάζονται στενά με την Διεύθυνση Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της φτώχειας του ΥΠΕΚΥ. Η Χρηματοδότηση τους εντάσσεται στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Περιφερειών της χώρας και συγκεκριμένα στον άξονα προτεραιότητας 09Β: Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων, & 9.ii Κοινωνικοοικονομική ένταξη περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, όπως οι Ρομά
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Υπηρεσίες στήριξης και κοινωνικής ένταξης
Υπηρεσίες που αποσκοπούν στην προώθηση της απασχόλησης
Υπηρεσίες ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και στήριξης
Οι παραπάνω δράσεις υλοποιούνται βάσει των παρακάτω:
- Εξατομικευμένη, μακροπρόθεσμη και ευέλικτη προσέγγιση. Η εξατομικευμένη και μακροπρόθεσμη προσέγγιση των ατόμων για την επίτευξη του στόχου της προώθησης της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης συνίσταται στην διερεύνηση και αποτύπωση των αναγκών του ατόμου από το εξειδικευμένο προσωπικό του Κέντρου για την εκπόνηση εξατομικευμένου σχεδίου δράσης. Οι ενέργειες και οι υπηρεσίες που δέχεται ο ωφελούμενος αφορούν, είτε αμιγώς υπηρεσίες από το Κέντρο είτε παραπομπή σε άλλους εξειδικευμένους φορείς, π.χ. ΟΑΕΔ, φορείς εκπαίδευσης, υπηρεσίες πρόνοιας, κ.λ.π., είτε συνδυασμό αυτών
- Συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και άλλους συναρμόδιους φορείς. Η προώθηση στην απασχόληση γίνεται μέσω της διασύνδεσης και συνεργασίας με τοπικούς φορείς και υπηρεσίες προώθησης της απασχόλησης ή/και της επιχειρηματικότητας (Κέντρα Προώθησης της Απασχόλησης του ΟΑΕΔ, Επιμελητήρια, κλπ)
- Διευρυμένη Συμβουλευτική. Οι υπηρεσίες συμβουλευτικής και υποστήριξης δύναται να αφορούν σε θέματα, όπως προώθηση της επιχειρηματικότητας, νομικές υπηρεσίες σχετικές με επαγγελματικές και επιχειρησιακές δραστηριότητες, υποστήριξη και συμβουλευτική για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, καθώς και θέματα κοινωνικής ένταξης
Στα περισσότερα παραρτήματα Ρομά απασχολούνται οι εξής ειδικότητες: κοινωνικοί επιστήμονες(κοινωνικού λειτουργοί – κοινωνιολόγοι – ψυχολόγοι), νοσηλευτές ή ιατρικοί επισκέπτες, πιστοποιημένοι διαμεσολαβητές Ρομά από το Συμβούλιο της Ευρώπης , ειδικοί παιδαγωγοί και στελέχη οικονομικής κατεύθυνσης ειδικοί σε θέματα απασχόλησης.
* Η δημιουργία των Ιατροκοινωνικών Κέντρων ορίστηκε από την Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Απασχόλησης & Κοινωνικής Προστασίας, Οικονομίας & Οικονομικών και Εσωτερικών, (ΚΥΑ 110309/06 Φ.Ε.Κ. 196/Β/06) «Τροποποίηση και αντικατάσταση της υπ’ αριθ. 113956/Ο2 (Φ.Ε.Κ. 1295/Β/02) ΚΥΑ που ορίζει το «Σύστημα Διαχείρισης και Αξιολόγησης, Παρακολούθησης, Ελέγχου και Διαδικασία Εφαρμογής της Ενέργειας “Προάσπιση-Προαγωγή Υγείας και Κοινωνική Ενσωμάτωση Ελλήνων Τσιγγάνων”, συγχρηματοδοτούμενης από το Ε. Κ. Τ, στο πλαίσιο των ΠΕΠ κατά το Γ ‘Κ.Π.Σ.».
{Τα Κέντρα κοινότητας συστάθηκαν με βάση το άρθρο 4 του Νόμου 4368/2016 «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις» και την ΚΥΑ υπ’ αρ. Δ23/ΟΙΚ.14435 – 1135/29.03.2016 με θέμα «Καθορισμός ελάχιστων προδιαγραφών λειτουργίας των Κέντρων Κοινότητας» (ΦΕΚ 854β), η οποία στη συνέχεια καταργήθηκε κι αντικαταστάθηκε με την ΚΥΑ Δ14/15834/237/08-04-2019 “Καθορισμός προδιαγραφών λειτουργίας των Κέντρων Κοινότητας” (ΦΕΚ 1344 Β ́/19-04-2019).
